Türkiye’de İnternetin Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu
Türkiye’de İnternetin Tarihçesi
Türkiye’de internet, ilk kez 12 Nisan 1993 tarihinde kullanılmaya başlanmıştır. Bu tarih, Türkiye'de internetin "doğum günü" olarak kabul edilmektedir. İnternetle ilgili ilk çalışmalar 1980’li yıllarda başlamış ve 1987’de Ege Üniversitesi öncülüğünde akademik tabanlı Türkiye Üniversite ve Araştırma Kurumları Ağı (TÜVAKA) kurulmuştur.
1991 yılında ODTÜ ve TÜBİTAK iş birliğiyle Türkiye'nin ilk geniş çaplı internet ağı projesi başlatılmıştır. İlk deneysel bağlantı, 1992 yılında Hollanda'ya gerçekleştirilmiş, ardından 1993 yılında ODTÜ Bilgi İşlem Daire Başkanlığı’na ait yönlendiriciler kullanılarak ABD'deki NSFNet ağına 64 Kbps hızında kiralık hat üzerinden bağlantı sağlanmıştır.
1993-1996 yılları arasında üniversiteler ve bazı kamu kuruluşları internet bağlantısına kavuşurken, ilk Türkçe içerikli web siteleri ODTÜ ve Bilkent Üniversiteleri tarafından oluşturulmuştur. 1996 yılında ticari internet servis sağlayıcılarının (ISS) kurulmasıyla birlikte internet, bireysel kullanıcılar için daha erişilebilir hale gelmiştir.
2000’li yılların başında Ekşi Sözlük, sahibinden.com ve GittiGidiyor gibi internet girişimleri hayatımıza girmiştir. 2010’lu yıllarda sosyal medya platformlarının yaygınlaşmasıyla birlikte internet kullanımı hızla artmış ve e-ticaret, online bankacılık, dijital pazarlama gibi alanlarda büyük dönüşümler yaşanmıştır.
Türkiye’de İnternet Kullanımı ve Hız Durumu
Dijital pazarlama ajansı We Are Social’ın 2020 raporuna göre, Türkiye nüfusunun %74’ü internet kullanmaktadır ve bu sayı yaklaşık 62,7 milyona tekabül etmektedir. Kullanıcılar günde ortalama 7 saat 29 dakikalarını internette geçirirken, bunun 4 saati mobil cihazlar üzerinden gerçekleşmektedir.
Ancak internet hızı konusunda Türkiye dünya sıralamasında geride kalmaktadır. Speedtest.net'in 2022 yılı raporuna göre, Türkiye’de ortalama sabit geniş bant internet hızı 27,64 Mbps olup, bu hız ile dünya genelinde 102. sırada yer almaktadır. Geniş bant internet altyapısının gelişmesi ve fiber internetin yaygınlaşması, hız konusunda önemli bir iyileşme sağlamaktadır.
Türkiye’de İnternet Erişimi ve Yaygınlık
İnternet erişimi yıllar içinde hızla artarak 2021 yılında %82,6’ya ulaşmıştır. 2012 yılında bu oran %45 seviyesindeyken, 2017 yılında %60’lara yükselmiştir. Günümüzde mobil internet kullanımının yaygınlaşması ve fiber altyapının gelişimi ile internet erişimi daha geniş kitlelere ulaşmaktadır.
Türkiye'de internetin gelişimiyle birlikte sosyal medya ve dijital platformlara olan ilgi de büyük oranda artmıştır. 2021 yılı itibarıyla Türkiye’de milyonlarca kişi sosyal medya platformlarını aktif olarak kullanmaktadır. Özellikle Facebook, Instagram, Twitter ve YouTube gibi platformlar, haberleşme, eğlence ve iş dünyasında önemli bir yer edinmiştir.
İnternet Sansürü ve Erişim Engelleri
Türkiye’de internet sansürü konusu zaman zaman gündeme gelmektedir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından alınan kararlarla bazı internet sitelerine erişim kısıtlamaları getirilebilmektedir. YouTube, Wikipedia gibi platformlar geçmişte çeşitli sürelerle erişime kapatılmış, bazı anahtar kelimeler arama motorlarında filtrelenmiştir.
Günümüzde, internetin özgür ve güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için yasal düzenlemelerle birlikte kullanıcı farkındalığının da artırılması önem arz etmektedir.
Sonuç
Türkiye’de internet kullanımı yıllar içinde büyük bir gelişim göstermiştir. Altyapı yatırımları ve hızlandırılmış fiber internet projeleri sayesinde internet erişimi daha geniş kitlelere yayılmaktadır. Ancak hız, erişim ve sansür gibi konular hâlâ tartışılmaya devam etmektedir.
Dijital dönüşümün hızlanmasıyla birlikte internet, bireyler ve işletmeler için vazgeçilmez bir araç haline gelmiş, ticaretten eğitime, haberleşmeden eğlenceye kadar birçok alanda büyük bir etkiye sahip olmuştur. Gelecekte yapılacak yeni yatırımlarla Türkiye’de internet erişiminin daha hızlı, güvenli ve kesintisiz hale gelmesi beklenmektedir.